Zorgmedewerkers willen dat het collegegeld voor zorgopleidingen wordt afgeschaft. Het is één van de speerpunten in het manifest van V&VN, de beroepsvereniging voor verpleegkundigen en verzorgenden, gericht aan een nieuw kabinet. Grootverdieners, zoals specialisten, zouden juist een deel van hun opleiding zelf moeten gaan betalen.
De werknemers in de zorg willen van de politiek snel actie zien om voldoende personeel te krijgen én te houden. „De vergrijzing wacht niet, we moeten het déze kabinetsperiode regelen.” In het manifest staan punten die het tij moeten keren.
Zo moet ook de rol van managers in de zorg op de schop. Verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten willen vaker de leiding krijgen en meepraten over bijvoorbeeld strategische beslissingen in hun organisatie. Managers moeten een stap terug doen.
Daarnaast wil V&VN binnen vier jaar tijd een halvering van het aantal registraties die zorgprofessionals doen. Omdat er simpelweg te veel wordt geregistreerd, zegt Jaap Kappert, bestuurder V&VN en verpleegkundig specialist in een verpleeghuis. „Daaraan zijn we nu zo’n dertig procent van onze werktijd kwijt. De hoeveelheid papierwerk is verdrietig groot.”
Die onvrede ziet hij terug in peilingen onder leden. „Het komt steevast uit de bus als meest vervelende onderdeel van het werk. Dat herken ik zelf ook. Het is tijdrovend en daarnaast getuigt het van wantrouwen in de zorgprofessional.”
Een miljoen tachtigplussers
De punten in het manifest dragen bij aan een hogere instroom van zorgmedewerkers en gaan tegelijk de uitstroom tegen, stelt Kappert. En dat is broodnodig: in het eerste kwartaal van dit jaar waren er zo’n 67.000 vacatures in de zorg. „In de aankomende kabinetsperiode gaan we toe naar ruim drieënhalf miljoen 65-plussers, waaronder één miljoen 80-plussers. En het aantal mensen met dementie stijgt naar meer dan een half miljoen in 2040. Er hebben steeds meer mensen zorg nodig terwijl de personeelstekorten steeds groter worden. Iedereen ziet de wachtlijsten bij de GGZ en de verpleeghuizen die er nu al zijn. Ingrijpende maatregelen en forse investeringen zijn dus noodzakelijk.”
Een oplossing is flink investeren in opleidingsplekken en stages. Het afschaffen van het collegegeld voor studenten die voor een opleiding tot verpleegkundige of verzorgende kiezen, kost volgens berekeningen van V&VN 180 miljoen euro. Eigenlijk een kleine stap, zegt Kappert. „Want ná hun opleiding gaan ze niet veel verdienen.”
Stages mogen ook een financiële prikkel krijgen. Kappert: „Stagiaires moeten goede begeleiding krijgen en minstens het het minimum (jeugd-)loon.”
Tegelijk zou er kritisch gekeken moeten worden naar beroepen binnen de zorg die goed betalen. „Neem de medisch specialisten; die groep zou twintig procent van de opleiding zelf kunnen betalen. Het verdient zich daarna toch terug doordat hun loon hoog is; in tegenstelling tot bij verpleegkundigen en verzorgenden. Zo’n constructie vinden we bij piloten heel normaal, die betalen hun opleiding zelf en verdienen daarna een hoog salaris.”
‘Hoeveelheid papierwerk is de afgelopen jaren alleen maar gegroeid’
Als werknemer in een verpleeghuis ziet Jaap Kappert dagelijks hoeveel extra werk hij en zijn collega’s hebben aan het registreren van bijna elke handeling die ze doen. Iedere keer dat een cliënt eet, moet dat genoteerd worden. En waarom eigenlijk? „Al het ‘gezond verstand’ in de zorg is vervangen door regels en wantrouwen.”
„In de zorg komt alles samen: problemen op de arbeidsmarkt (te weinig zorgpersoneel), de woningmarkt (want waar moeten het toenemende aantal 85-plussers en mensen met dementie gaan wonen), veiligheid (steeds meer mensen met verward gedrag) en tóch gaat het in de verkiezingscampagne niet zoveel over zorg.” Om dat op scherp te stellen stelde de beroepsvereniging V&VN een manifest op met drie grote pijlers.
1. Minder registratie, meer vertrouwen
„De registratieplicht – het noteren van bijna alle handelingen die een zorgmedewerker doet – wordt als oplossing gezien voor goede zorg, maar het is juist het probleem”, zegt Kappert. In de komende vier jaar moet de ‘registratielast’ zijn gehalveerd, staat er in het manifest. „Verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten besteden nu vaak dertig procent van hun tijd aan het invullen van checkformulieren. De hoeveelheid papierwerk is de afgelopen jaren alleen maar gegroeid.”
Als voorbeeld noemt Kappert de verplichting om op te schrijven dat een cliënt heeft gegeten of gedronken. „In een normaal proces van goede verpleging kijk je naar wát iemand eet; zitten er voldoende voedingsstoffen in, is de kwaliteit goed? Maar in de verpleeghuiszorg word je erop afgerekend óf je hebt genoteerd dat iemand gegeten heeft. Dat leidt niet tot het einddoel: goede zorg leveren.”
Een ander voorbeeld is de hoeveelheid rapportages bij een patiënt die lijdt aan dementie. „Zorg is er vaak op gericht om mensen weer zelfstandig te maken. Bij dementie niet; je weet dat een patiënt alleen maar achteruit zal gaan. Toch wordt elk dingetje, elke stap, bijgehouden en geregistreerd, terwijl we het eigenlijk hebben over palliatieve zorg – zorg voor mensen die gaan overlijden. Waarom besteden we de tijd die we nu daarin steken niet aan de inhoudelijke kant van het werk? Aan de patiënt, wat wil die nog, of aan goed overleg met een naaste, over hoe we de laatste tijd zo goed en passend mogelijk kunnen inrichten?”
Om de hoeveelheid papierwerk te controleren, worden commissies opgetuigd en functionarissen aangesteld, zegt Kappert. „Er komen steeds meer banen in de zorg. Dat moeten geen consultants zijn, maar zorgprofessionals. Het uitgangspunt daarvan is natuurlijk goed: we willen goede zorg leveren. Maar de hoeveelheid registraties legt druk op mensen; het jaagt mensen de zorg uit.”
V&VN stelt voor alleen registraties te behouden die gaan over kwaliteit en veiligheid. Andere registraties en verplichtingen moeten worden versimpeld. „Wij zeggen: ga steekproefsgewijs controleren of zorginstellingen goed registreren, en ga meer uit van vertrouwen. Dat zit ’m niet in het rapporteren in drie cijfers achter de komma. Al het ‘gezond verstand’ in de zorg is vervangen door regels en wantrouwen.”
Als de registratielast naar beneden gaat, levert dat meer tijd én geld op, zegt Kappert. „Het RIVM heeft berekend dat de zorgkosten maar blijven stijgen en een steeds groter deel van ons BBP worden. Dat kunnen we op deze manier terugdringen.”
2. Managers, doe een stap terug
„De zorgprofessional moet niet gemanaged worden, maar de problemen moeten gemanaged worden, samen met de zorgprofessional. En dat zien we nu nog al eens andersom”, zegt Kappert. „Het gaat niet om de baas willen spelen, maar om invloed hebben op beleid, keuzes, strategie. Zorgprofessionals worden regelmatig vergeten, terwijl zij net zo goed aan tafel horen als het gaat om dit soort zaken. Bij het verhuizen van een zorginstelling, bijvoorbeeld. Zitten de stekkerdozen in deze nieuwe kamer op de juiste plek? Is de indeling van de kamer wel zo ingericht dat je snel naar de OK kan? Het zijn de mensen die aan het bed staan die dat het beste weten.”
En qua salaris? Van managers zal dat, CAO technisch, gelijk blijven, zegt Kappert. „Maar als een verpleegkundige meer verantwoordelijkheid krijgt en meer te zeggen heeft, moet dat wat doen met zijn of haar salaris.”
3. Schaf het collegegeld voor zorgstudenten af
„Deze spreekt voor zich. Dit bevordert de instroom want het verlaagt de drempel om een zorgopleiding te starten. Het is een signaal naar de samenleving: deze mensen vinden we belangrijk, hier willen we in investeren.”
Volgens berekeningen van V&VN zou dit plan 180 miljoen euro kosten over de drie of vier jaar van een opleiding. Eigenlijk een kleine stap, zegt Kappert. „Want ná hun opleiding gaan ze niet veel verdienen. Dat is bij verschillende andere zorgspecialismen wél zo, het loopt erg uiteen. Er zou kritisch gekeken moeten worden of die groepen, als de medisch specialisten, een deel van hun opleiding zelf zouden kunnen betalen.”
Bron
-
Dit bericht verscheen ook op: www.ad.nl