Asbest

Asbest vormt een risico voor de gezondheid als vezels vrijkomen in de lucht en er veel van deze vezels worden ingeademd. Dit kan gebeuren bij slijtage of verwijdering van materiaal waar het in is verwerkt. Het zelf verwijderen kan dus gevaarlijk zijn en is in veel gevallen verboden.

Asbest werd tot 1993 vaak toegepast in gebouwen, voertuigen en producten (kachels, huishoudelijke apparatuur) omdat het sterk, isolerend en brandwerend is. Tegenwoordig is het in Nederland verboden om producten met asbest te gebruiken.

Door onder andere slijtage van materiaal waarin asbest verwerkt is, zoals remvoeringen van oude vrachtwagens, bevat de buitenlucht die we inademen nog steeds asbestvezels. De hoeveelheid vezels in de buitenlucht is sinds de jaren 80 afgenomen omdat asbest steeds minder werd gebruikt.

Wat is asbest?

Asbest is een mineraal uit de natuur, opgebouwd uit microscopisch kleine, naaldachtige vezels. Er zijn verschillende soorten asbest, zoals blauw (crocidoliet), bruin (amosiet) en wit (chrysotiel). Materiaal waarin asbest is verwerkt hoeft niet deze kleuren te hebben. Vaak wordt dit materiaal asbest genoemd terwijl er soms maar 10% asbest in zit.

Materiaal dat asbest bevat, kan worden ingedeeld in 2 vormen:

Hechtgebonden asbest: de asbestvezels zitten vast in het materiaal. De vezels komen alleen vrij als het materiaal wordt beschadigd door bijvoorbeeld bewerking (boren/schuren) of afbreken. Als het materiaal niet beschadigd is, levert het geen gezondheidsrisico’s op.

Niet-hechtgebonden asbest: de asbestvezels zitten niet goed vast in het materiaal. Er is een kans dat er losse vezels in de lucht komen en ingeademd worden.
Asbest is moeilijk te herkennen. Soms is aan de vezelachtige structuur te zien dat er mogelijk asbest in het materiaal zit. Maar alleen met microscopisch onderzoek kan worden bepaald of het materiaal echt asbest bevat en om welk type het gaat.

Wat zijn de gezondheidsrisico’s?

Gezondheidsrisico’s kunnen optreden als losse asbestvezels ingeademd worden. Het langere tijd inademen van grote hoeveelheden asbestvezels kan longkanker of mesothelioom (longvlieskanker, buikvlieskanker) veroorzaken. Dit gebeurde vooral vroeger in werksituaties, waarbij werknemers jarenlang iedere werkdag grote hoeveelheden asbestvezels hebben ingeademd. Tussen de periode van inademen van vezels en het ontstaan van de ziekte zitten meestal tientallen jaren.

Als iemand kortdurend veel asbestvezels inademt of als iemand langdurig weinig vezels inademt, is de kans op het krijgen van kanker, als gevolg daarvan, verwaarloosbaar klein. Blootstelling aan asbestvezels moet toch zo veel mogelijk worden voorkomen!

Onderzoek of u asbestvezels hebt ingeademd

Asbestvezels zijn niet zichtbaar op röntgenfoto’s. Met medisch onderzoek kunt u niet:

nagaan of iemand asbestvezels heeft ingeademd
nagaan of er in de toekomst ziekte zal ontstaan
voorkomen dat iemand ziek wordt

Waar komt asbest in voor?

Vroeger waren de risico’s nog niet bekend en werd asbest veel toegepast. Tot 1993 is het vooral gebruikt in brandwerende platen, isolatiemateriaal, golfplaten, vensterbanken en vloerbedekkingen in gebouwen en in voertuigen. Tegenwoordig is het in Nederland verboden om asbesthoudende producten te maken, te bewerken of te gebruiken.

Kijk voor meer informatie over asbesthoudende materialen en producten op de website van Infomil(externe link)

Asbest in jouw woning?

Heb je het vermoeden dat er asbest in jouw woning of woonomgeving aanwezig is? Neem dan contact op met je verhuurder of gemeente voor meer informatie.

Moet asbest worden verwijderd?

In woningen, die vóór 1993 zijn gebouwd, kan materiaal zijn toegepast waarin asbest is verwerkt.

Wanneer het materiaal nog in goede staat is, is er geen verplichting om het te laten verwijderen of af te schermen. De GGD adviseert vanuit het oogpunt van preventie om niet-hechtgebonden asbest, zoals amosiethoudende platen, te saneren of bouwkundig af te schermen. Als de woning- of gebouweigenaar van plan is asbest te (laten) verwijderen, moet daar in de meeste gevallen melding van worden gemaakt bij de gemeente. In het Bouwbesluit staat uitgelegd wanneer een melding moet worden gedaan.

Meer informatie daarover is te vinden op de website van Infomil(externe link)
Gecertificeerde bedrijven voor asbestverwijdering zijn te vinden op de website van Stichting Certificatie Asbest (ASCERT)(externe link)

Wat kun je doen om contact met asbest te vermijden?

In woningen, die vóór 1993 zijn gebouwd, kan materiaal zijn toegepast waarin asbest is verwerkt. De GGD adviseert niet-hechtgebonden asbest professioneel te laten afschermen of verwijderen. Hechtgebonden asbest kan blijven zitten, als je het maar niet beschadigt:

Ga niet boren, schuren of zagen in materiaal waarin (mogelijk) asbest is verwerkt.
Bij beschadiging van hechtgebonden asbest moeten maatregelen worden genomen. Dat kan betekenen dat het asbesthoudend materiaal wordt afgedekt, behandeld (geïmpregneerd) of professioneel wordt verwijderd.

Asbest in de grond

Door de sloop van bijvoorbeeld een gebouw kan asbest in de bodem komen. Hier zitten geen gezondheidsrisico’s aan. Zo lang asbestvezels in de bodem zitten, kunnen ze niet in de lucht komen en kun je ze dus niet inademen. Asbestvezels uit de grond zorgen in Nederland vrijwel nooit voor extra vezels in de lucht.

Bron