Medicijnwaakhond kaart desinformatie over anticonceptie aan: ‘Geloof niet alles wat influencers zeggen’

De medicijnwaakhond belicht op zijn website een aantal misvattingen over hormonale anticonceptie die op TikTok en Instagram terreinwinst boeken. ‘Op sociale media gebeurt van alles waarvan wij zeggen: dat klopt niet altijd’, zegt CBG-voorzitter Ton de Boer. ‘Daarom waarschuwen wij jonge vrouwen: informeer jezelf en ga naar je huisarts. Geloof niet alles wat influencers zeggen.’

Met name de pil moet het bij sommige influencers ontgelden: de synthetische hormonen zouden slecht zijn voor het vrouwelijk lichaam, vrouwen zouden ervan aankomen en hun emoties zouden erdoor worden afgevlakt. Stuk voor stuk beweringen die in zijn geheel onjuist zijn of op z’n minst genuanceerder liggen, zegt De Boer. ‘Influencers wijzen op bijwerkingen die wel degelijk bestaan, maar belichten die veel te zwaar. We kennen die bijwerkingen goed en weten dat minder dan 10 procent van de vrouwen er last van heeft, maar ook dat de klachten na een aantal maanden voorbijgaan.’

Daarnaast worden veel kwaaltjes volgens De Boer ten onrechte beschouwd als bijwerkingen van anticonceptie. ‘Ik heb filmpjes gezien waarin vrouwen het hebben van een droge mond koppelen aan de pil. Maar dat kan natuurlijk net zo goed komen doordat ze met hun mond open slapen of de avond ervoor alcohol hebben gedronken.’

Periodieke onthouding

Sommige accounts op sociale media gaan nog verder in de veroordeling van de pil. Zo vertelde huisarts Jojanneke Kant onlangs in een interview in de Volkskrant over een 18-jarig meisje dat op TikTok en Instagram had gehoord dat de pil ‘chemische troep’ is waarvan je onvruchtbaar kunt worden. Ondanks waarschuwingen van Kant ging het meisje over op periodieke onthouding – met een ongewenste zwangerschap en een heimelijke abortus als gevolg.

Als alternatief voor hormonale anticonceptie promoten sommige influencers het gebruik van apps of thermometers om de vruchtbare periode bij te houden, zodat periodieke onthouding als anticonceptie kan worden toegepast. Het CBG waarschuwt voor de gevaren van deze methode. ‘In een filmpje is bijvoorbeeld een vrouw te zien die zegt dat je maar drie dagen vruchtbaar bent’, zegt Ton de Boer. ‘Maar ze vergeet daarbij dat zaadcellen nog vijf à zes dagen levend blijven in het lichaam. De totale vruchtbare periode gaat dus naar acht dagen, dat maakt nogal wat uit.’

Bovendien zijn apps en thermometers veel minder betrouwbaar dan de pil, zegt De Boer. ‘Bij de pil is er nog maar 1 procent kans op een zwangerschap. Bij het in de gaten houden van je lichaamstemperatuur is dat maar liefst 20 procent.’ Het Nederlands Genootschap van Abortusartsen meldde deze zomer een toename van abortussen onder jonge vrouwen die vruchtbaarheidsapps gebruiken.