Kuipers wil coronawet niet schrappen: ‘Anders noodprocedure als het misgaat’

In rap tempo neemt de politiek afscheid van veel coronarestricties, maar het kabinet houdt vast aan de tijdelijke coronawet. Die houdt draconische instrumenten in de gereedschapskist. Onder druk van het parlement schrijft Kuipers nu alvast aan een ‘tussenwet’.

Vrijdag vervallen de meeste coronaregels, dan gaan de sluitingstijden overboord, net als de 3G- coronapas en de mondkapplicht op bijna alle plekken. Maar de politiek is nog niet tevreden: na de restricties moet ook de juridische basis worden geschrapt of tenminste flink aangepast, vindt een meerderheid van de Eerste Kamer. In het debat over de vierde verlenging van de Tijdelijke wet coronamaatregelen, suggereerden onder meer coalitiepartijen als VVD en D66 om de scherpe randjes van de wet af te vijlen.

Het is prima om hygiëneadviezen en afstandsregels overeind te houden, maar een grondrechtbeperkende maatregel als het coronatoegangsbewijs hoort er niet meer in thuis, redeneert de senaat.

Beschermen grondrechten

Met de veel mildere omikronvariant en de rap afnemende druk op ziekenhuizen is dat niet meer te verantwoorden, stelde onder meer D66-senator Peter van der Voort, zelf ic-arts in het UMCG. ,,We vinden dat er nu te veel maatregelen in staan. We staan wel achter iets als de 3G-coronapas, maar momenteel is die niet nodig. Het is dus vooral belangrijk dat we snel naar definitieve wetgeving gaan voor pandemiebestrijding, het beschermen van grondrechten is daar beter bij gebaat.”

Maar minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid (D66) had slecht nieuws voor de criticasters van de zoveelste verlenging van de tijdelijke coronawet: die kon niet meer worden aangepast, daarvoor was het te laat. ,,Deze wordt morgen gepubliceerd in het Staatsblad.” Met andere woorden: de senatoren kunnen steigeren, maar aan de tijdelijke coronawet die tot 1 juni geldt valt nog maar weinig te doen.

Dus tot die tijd behoudt het kabinet het complete corona-arsenaal tot zijn beschikking, van afstandsregel en mondkapplicht tot het omstreden coronatoegangsbewijs. Let wel: deze instrumenten zitten in de gereedschapskist, die worden niet continu ingezet.

Sterker: komende vrijdag bergt het kabinet de meeste middelen op, alleen de mondkapregel in het ov en op luchthavens blijft, en 1G (iedereen testen) wordt ingezet bij grote indoor-evenementen voor vijfhonderd gasten of meer.

Zeer beweeglijk

Met de veel mildere virusvariant en een steeds massievere politieke weerstand is dit de laatste verlenging van de coronawet die de parlementaire eindstreep zal halen, beseft ook minister Kuipers. Alternatieven heeft hij echter niet: ,,We zitten niet eens een maand in een stabiele situatie, het is allemaal nog zeer beweeglijk.”

Voor de lange termijn sleutelt hij wel aan de reguliere Wet publieke gezondheid, die moet meer pandemieproof worden gemaakt. Maar dat mag geen haastwerk zijn, vinden betrokkenen.

Om steun te behouden werkt Kuipers nu aan een nieuw juridisch noodverbandje: een tijdelijke wet die nog beter aansluit bij de politieke wensen en dan na 1 juni van kracht kan zijn tot de nieuwe gezondheidswet definitief klaar is.

“Nu lijkt de wet plots het symbool geworden voor de critici, alsof de wet zelf het grote struikel¬blok is en niet de maatregelen”

Op die manier redt Kuipers voorlopig de gereedschapskist van het kabinet, in maart komt hij naar de Eerste en Tweede Kamer met hoofdlijnen van deze zogenoemde tussenwet. Als de Kamer zo’n variant slikt, althans.

Want alle juridische basis zomaar dumpen, is te riskant, vindt Kuipers. In de omikronlente kan dat zomaar goed aflopen, maar stel dat er plots een ziekmakender of dodelijker variant opduikt? ,,Het is nog een zeer volatiele situatie. Stel dat we zeggen: we wachten op de aangepaste Wet publieke gezondheid, tot die tijd hebben we niks. Dan blijft het bij het gekruist houden van de vingers en, als er echt wat moet, plots werken met een noodprocedure. Dus we verzoeken u nu: steun de verlenging. Wij zullen de laatste resterende maatregelen schrappen als het kan, zoals het toegangstesten bij grote evenementen.”

Maar de senaat ziet dus liefst dat behalve de maatregelen ook een flink deel van het instrumentarium in de prullenbak verdwijnt. Die brede politieke afkeer – tot in de coalitie – leidt wel tot gefronste wenkbrauwen bij bronnen rond het kabinet. ,,Nu lijkt de wet plots het symbool geworden voor de critici”, zegt een ingewijde. ,,Alsof de wet zelf het grote struikelblok is en niet de maatregelen.”