Het kabinet was tijdens de coronapandemie te veel gefocust op het beschikbaar houden van de acute zorg. Het aantal beschikbare ic-plekken was leidend. Daardoor was er in het beleid te weinig aandacht voor effecten als het postcovidsyndroom, gezondheidsproblemen door uitgestelde zorg en bredere maatschappelijke problemen.
Dat concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in een woensdag gepubliceerd rapport over de coronacrisis. Het is het derde en laatste deel waarin de raad heeft gekeken naar de gehele periode van januari 2020 tot en met september 2022.
“Het kabinet hield tijdens de coronacrisis te lang vast aan de gekozen kortetermijnstrategie”, luidt de conclusie van de OVV. “Door deze aanpak zijn nieuwe risico’s en daaruit voortvloeiende schade onvoldoende meegenomen in de crisisaanpak.”
De raad vindt dat het kabinet bij een volgende gezondheidscrisis vaker moet bekijken of de koers gewijzigd moet worden.
Ziekenhuizen in Noord-Italië waren schrikbeeld
Het kabinet wilde tijdens de coronapandemie te allen tijde voorkomen dat coronapatiënten niet meer in ziekenhuizen terechtkonden. Met name de ic-afdelingen raakten snel vol. Als daar geen plek meer zou zijn, zouden artsen moeten beslissen wie wel en wie niet gered moest worden. Dat was ethisch gezien bijna een onmogelijke opgave. Zover kwam het uiteindelijk niet.
Het kabinet was bang voor een situatie zoals in Bergamo. In maart 2020 sloeg het coronavirus hard toe in de Noord-Italiaanse stad. Daar was op de ic’s in de ziekenhuizen geen plek voor alle coronapatiënten. Coronapatiënten stierven op de gang in het ziekenhuis. Doordat er in korte tijd veel patiënten aan corona bezweken, was er een tekort aan doodskisten. “Het is een schrikbeeld dat het kabinet in Nederland wil voorkomen”, schrijft de OVV.
Kabinet paste strategie niet aan op problemen
Naarmate de coronacrisis voortduurde, wijzigde het kabinet de strategie niet. Terwijl er door de pandemie ook andere problemen opdoemden. De maatschappelijk onrust groeide door de lockdowns, de mogelijke invoering van 2G (waarbij alleen gevaccineerden toegang kregen tot bijvoorbeeld de horeca) en een groepsverbod. Die onrust ontaardde ook regelmatig in heftige rellen.
Deze problemen speelden geen rol bij de totstandkoming van de coronamaatregelen. “Het kabinet paste de strategie hierop niet aan”, oordeelt de OVV.
OVV-voorzitter Chris van Dam benadrukt bij de presentatie van het rapport de context van de periode. “Niemand was voorbereid op een crisis van deze omvang en deze duur”, zei hij.
Volgens Van Dam is er “een enorme prestatie” geleverd. “Mensen hebben het beste van zichzelf gegeven in de bestrijding van de crisis”, vindt de voorzitter. In dat licht moeten de adviezen en aanbevelingen van de OVV dan ook worden gezien.
Kabinet pikte signalen uit zorg onvoldoende op
De gezondheidscrisis met overwerkt gezondheidspersoneel en uitgestelde zorg kwam daar nog bij. Ook hier oordeelt de raad hard.
“Het kabinet pikte signalen van de zorgmedewerkers onvoldoende op en bleef vertrouwen op hun veerkracht. Juist in een langdurige crisis is dat risicovol.”
Aanbevelingen OVV
- Bekijk tijdens een lange crisis regelmatig of het gekozen doel nog wel het juiste is. In dit geval hield het kabinet te lang vast aan het behoud van genoeg ic-plekken.
- Laat bij een nationale crisis het hele kabinet verantwoordelijk zijn voor de beslissingen. Nu lag die verantwoordelijkheid nog te veel bij de minister van Volksgezondheid.
- Richt het beleid niet alleen op de kortetermijnscenario’s. Dat gebeurde nu wel. Het kabinet zou niet alleen naar de acute gevolgen moeten kijken, maar ook naar de verdere toekomst.
- Leg dilemma’s en risico’s duidelijker uit. Door de samenleving meer te openen, ging het coronavirus meer rond. Het vergrootte het risico op het postcovidsyndroom. Door mensen daar beter over te informeren, kunnen ze zelf besluiten hoe ze daarmee omgaan.
- Zet een “crisisbestendige data-infrastructuur” op. De uitwisseling van data tussen de verschillende zorgorganisaties verliep stroperig. Om snel goede beslissingen te kunnen nemen, moet dat beter.
- Kijk tijdens een pandemie niet alleen naar de gezondheidsrisico’s, maar ook naar de sociale gevolgen. Dat kan door naast het OMT ook andere expertteams op te zetten en erbij te betrekken.
Bron
-
Dit bericht verscheen ook op: www.nu.nl