Diabetesmedicijnen van farmaceut Novo Nordisk zijn dankzij tiktokkende Hollywoodsterren in korte tijd zo populair geworden als dieetmedicatie, dat de middelen niet meer verkrijgbaar zijn voor ‘echte’ patiënten die er van afhankelijk zijn. De Nederlandse topman komt nu met een opmerkelijke oproep: gebruik onze medicijnen zo min mogelijk.
Op het prestigieuze Met Gala in New York droeg Kim Kardashian een jurk die nog van Marilyn Monroe is geweest. De Deense economie groeide het eerste kwartaal van dit jaar niet met 0,2 procent, maar met 1,9 procent. Het Franse luxemerkenconcern LVMH (Louis Vuitton, Givenchy) is niet langer het grootste bedrijf van Europa.
En in Alphen aan den Rijn zit Sanne Groenemeijer (52), algemeen directeur van de Nederlandse vestiging van farmaceut Novo Nordisk, met de handen in het haar omdat hij niet genoeg medicijnen kan leveren voor de diabetespatiënten die van zijn middelen afhankelijk zijn.
Dit mogen vier volstrekt willekeurige feiten lijken, in werkelijkheid hebben ze alles met elkaar te maken, in een bizarre opeenvolging van gebeurtenissen met als drijvende kracht dat heel veel mensen heel erg klaar zijn met hun overgewicht.
Groenemeijers Novo Nordisk levert semaglutide, een medicijn van Novo Nordisk voor diabetespatiënten dat, middels een wekelijkse injectie, het hormoon GLP-1 nabootst. Het effect: de suikerspiegel komt weer op orde, en – hier komt het – het hongergevoel vermindert. Al snel wordt het de farmaceut duidelijk dat patiënten die het middel gebruiken vaak ook afvallen, en daarom ontwikkelt het naast het diabetesmedicijn (merknaam: Ozempic) ook een sterkere variant (Wegovy) die het in de markt zet als afslankmiddel.
De resultaten zijn vooralsnog spectaculair. Gebruikers vielen gemiddeld zo’n 15 procent af, eenderde van de patiënten nog meer, blijkt uit publicaties in gerenommeerde medisch-wetenschappelijke tijdschriften. Begin augustus kwam nog meer goed nieuws: ook het risico op hart- en vaataandoeningen daalt na gebruik met 20 procent.
Als artsen en Hollywoodsterren (Kim Kardashian, Elon Musk) de werking van het middel ontdekken is het hek van de dam. Groenemeijer: ‘Onze voorraad was meteen op. De vraag was in de eerste drie maanden tien keer zo hoog als die in ons positiefste scenario. Niet alleen Wegovy. Als je op de stofnaam semaglutide googelt, kom je automatisch bij Ozempic uit, dus ook op dat middel kwam een run. De behoefte was blijkbaar enorm.’
Waarom uw verbazing? De dieetmarkt is gigantisch.
‘We zijn zeker naïef geweest. Het heeft zich ontwikkeld op een schaal, via Instagram, via Tiktok, waar wij geen controle meer over hebben. En via de sociale media waait dat ook makkelijk naar Nederland over.’
In Nederland is Wegovy nog niet op de markt. Ozempic wel, maar dat is alleen geregistreerd als middel voor diabetespatiënten. Sinds een jaar zit wel Saxenda in het basispakket, een ander afslankmedicijn van Novo Nordisk.
En nu is er constant gebrek aan die medicijnen.
‘Wat wij zien gebeuren is dat artsen het diabetesmedicijn Ozempic off label voorschrijven aan mensen die willen afvallen, die autonomie hebben zij. En artsen schrijven Saxenda voor aan mensen die niet voldoen aan de strenge vergoedingseisen die daarvoor zijn afgesproken.
‘Als farmaceut kunnen wij dan niks doen. Wij mogen voorschrijvers alleen informeren over onze middelen, het is aan de artsen wat zij met die informatie doen. Daarnaast zien wij online veel initiatieven waarbij soms wel zes, zeven keer de gewone prijs wordt gevraagd. Vaak gaat het om vervalste middelen, dus wij roepen op: ga altijd naar je behandelend arts. Ook om de begeleiding die je bij deze medicatie nodig hebt.’
Wat gaat er nog meer mis?
‘Ook bij private, cosmetische klinieken zien we artsen onze middelen voorschrijven. Er is nu met een enorme snelheid een dusdanige wildgroei ontstaan dat het al meerdere keren is voorgekomen dat diabetespatiënten, die echt niet zonder Ozempic kunnen, misgrijpen. Mijn moreel appèl is: schrijf onze middelen alleen voor aan de mensen voor wie ze bedoeld zijn. Wees terughoudend.
‘Het rare is nu dat ik nu over onze eigen medicijnen moet vertellen dat je ze niet moet gebruiken. Dat voelt ambivalent, dat zul je begrijpen.’
Novo Nordisk probeert uit alle macht de productie op te voeren; in België komt er een productielijn bij, en het bedrijf investeert drie miljard in een nieuwe fabriek. Wie de halfjaarcijfers erbij pakt, snapt waarom. 5,3 miljard euro winst, op een omzet van 14,3 miljard. Sinds de introductie van Wegovy in het Verenigd Koninkrijk, begin deze week, is het bedrijf ruim 400 miljard euro waard, meer dan het hele bruto binnenlands product van Denemarken en genoeg om luxemerkenconcern LVMH in te halen als waardevolste bedrijf van Europa. De winst is zo substantieel dat het de Deense economie met 1,7 procent de hoogte in stuwde.
Dat Kim Kardashian in die jurk paste, is dat nou een zegen of een vloek?
‘Ik ben er in die zin dankbaar voor dat het leidde tot een serieuze discussie over de vraag of we medicijnen moeten hebben voor een serieuze ziekte als obesitas. Het antwoord is wat mij betreft: ja, bij serieuze gewichtsproblemen, maar niet voor Kardashian om in die jurk te passen.’
Als de ontwikkeling zo snel gaat, is obesitas dan over tien jaar nog een groot gezondheidsprobleem?
‘Als ik zie wat wij nog in ontwikkeling hebben, en collega-farmaceuten ook, dan zal het over tien jaar al een stuk minder zijn. Obesitas kent een correlatie met meer dan tweehonderd andere aandoeningen: van oncologie, tot kapotte knieën, tot hart- en vaatziekten, tot arbeidsparticipatie. Het is voor de farmaceutische industrie interessant om zich daarop te storten, omdat we een waarde kunnen genereren die we nooit eerder hebben gezien.
‘De huidige en toekomstige ontwikkelingen bieden de hoop, dat we over twintig jaar obesitas als chronische ziekte uit kunnen bannen.’
Bron
-
Dit bericht verscheen ook op: www.volkskrant.nl